Atıksız yaşam çöp üretmeden yaşayabilmektir. Sadeleşmektir. Gereksiz olan her şeye yeni bakış açısı ile yaklaşmaktır. Dünyamıza bir hediyedir. Doğanın içinde, kendi döngüsünde var olabilmektir.
Zero Waste on yılı aşkın bir süredir dünyada gelişmekte olan bir kavram. İnsan tabiatın dengelerini bozduğunu anlamaya başlayınca yolun sonunun çok keyifli olmadığını gördü. Dönüş çareleri ararken bu enfes haritayı buldu!
Atıksız olabilmek mümkün. Bu hayat şekliyle yaşayan bireyler, aileler bir yılda yarım litrelik kavanozu dolduracak kadar atık üretiyor. Evlerinde çöp kovası bile yok. İyi ama nasıl! Çözümler geri dönüşüm sistemleri değil, çok daha temelden gelen hareketler.
Zero Waste yaşamın 5 temel prensibi var.
(İngilizcede 5 R olarak geçiyor. Tüm kelimeler ‘R’ harfi ile başlıyor. Refuse-Reduce-Reuse-Recycle-Rot)
Türkçeye 5D olarak çevrilmiş. Düşün: Gerekli değilse tüketme – Daha az tüket – Değerlendir: Yeniden kullan – Değiştir: Farklı amaçla kullan – Dönüştür: Doğaya geri kazandır
- Reddet: İhtiyacın olmayan her şeyi reddet. Neler olabilir? Reklam broşürleri tanıtım mektupları, promosyon ürünler (kalem, bardak, şapka, poşet vs), restoranda verilen ıslak mendiller, deneme boyu market ürünleri, bakım ürünleri… Örnekler çoğaltılabilir. İhtiyacınız değilse ve sadece bedava verildiği için alıyorsanız bir kere daha durup düşünün. Almamak hakkınız var.
- Azalt: İhtiyaçlarını gerektiği kadar alarak azalt. Fazladan satın alınan mutfak malzemeleri atılıyor. Giyim, ayakkabı, oyuncak, eşya, her şey bu kategori dahilinde. Tek denemeniz gereken daha az ile devam etmek. Bu konuda zaman geçtikçe daha iyi olduğunuzu fark edeceksiniz.
- Yeniden Kullan/ Tamir Et: Kırılan, bozulan eşyayı tamir et. Hemen yenisini almak yerine yeniden kullanmaya uğraş. Bazı malzemelere farklı kullanım alanları bularak da değerlendirebilirsiniz. Giyim vs eşyaları alırken ikinci el olanları tercih edebilirsiniz. Kablosu kırılan telefon şarjlarını iple sararak tamir edebilir, evde bir şekilde değerlendirmediğiniz her şeyi ikinci el dükkanları veya türlü kurumlara bağışlayabilirsiniz. Elektronik eşyaların da kabul edildiği yerler var. Buna ait detayı ileride yazıya eklemiş olacağım.
- Geri Dönüştür: İlk üç seçenek uygulanabilir değilse geri dönüştür. Cam yüzde yüz geri dönüşebilen bir malzemedir. Plastik ve metaller çeşidine göre dönüştürülebilirler. Atıksız yaşamda geri dönüşümü arttırmak değil, aksine azaltabilmek amaçtır. Alırken gerekli tutumu izlersek geri dönüştürecek atık dahi çıkartmadan yaşayabiliriz.
- Çürüt (Kompostlaştır): Mutfaktan çıkan atıklar evsel çöplerin yüzde altmış beşini oluşturuyor. Bu organik atıklar tamamen toprağa dönebilen malzemeler. Kompost yapılan tüm atık toprağa harika bir gübre olarak eklenebiliyor. Bu konu uzun ve çeşitli bir konu. Meraklı olanların permakültür web sitelerinden, Buğday Derneği, İstanbul Perma Kültür Kolektifi, Eco Store Blog sayfası gibi kaynaklardan bilgi almasını, eğitimlere katılmasını tavsiye ederim.
Paketli gıda almadığımızda toptan satan yerlerden kendi kavanoz, kap veya bez torbalarımızla alışveriş yapınca, yemekleri evde kendimiz hazırlayınca, deterjanlar yerine doğal malzemeli karışımları evde oluşturunca, mutfak atıklarını gübreleştirip dönüşebilen atıkları da geri dönüşüme gönderince ‘Sıfır Atık’ bir ev düzenine doğru yol alıyoruz.
Bir yıldır bu yöntemlerin çoğunu uygulayarak mesafe aldık. Bu blogda ve sosyal medyada tecrübelerimizi paylaşarak hareketin genişlemesi için çaba gösteriyoruz. Evimiz henüz tamamen atıksız değil, ama bir yıl gibi kısa bir sürede her gün attığımız çöp yerini haftada bir kere atılan çöpe bıraktı. Önümüzdeki aylarda çöp kovası olmayan bir ev olabilmek için heyecanlıyız.
Merhaba yazınız harika bana su an çok uzak gelsede başarabilirim bi yaşam olmasını istiyorum.evde atölye çalışmaları yapıyorum yanabilecek kağıt gibi atıklar çıkıyor.yada geri dönüşümden kullanılan malzemeler.boyama için kullanılan pet tabaklar gibi.yada en basiti tuvalet kağıdı? Bunların durumu nasıl olabilir?
Geri dönüşüme gidebilecek atıkları mümkün olduğu kadar sisteme dahil etmek bir yol olabilir.
Pet şişe, kapak vs atıklarla sanat yapmanın çok taraftarı değilim maalesef. Bu gibi ürünlerin hiç tüketilmemesi gerektiğini savunuyorum.
Doğanın içinden yaratılan sanat benim için çok değerli.
Tuvalet kağıdı için şu anda bir alternatif kullanmıyoruz. Geri dönüştürülmüş materyalden üretilenler henüz ülkemizde yaygınlaşmadı ama yakında olacaktır herhalde.
Selamlar, tuvalet kağıdı yerine bir süredir taharet bezi kullanıyoruz. Hem tuvalet kağıdının verdiği kimyasal zararı vermiyor ve tekrar tekrar yıkanıp kullanılabildiği için doğayı da kirletmiyor. Evde eskimiş pamuklu atlet vs den elde edebilirsiniz.
Merhaba,
Evet, bu yöntemi kullananlar da var.
Teşekkürler
Ben her gün buyuk boy cop posetiyle cop atıyorum ve cok vicdan azabi çekiyorum… bebek bezleri, yarim yemekler salatalar pastalar, kurumus ekmekler, poset sise ve plastik kutular herseyi atiyorum. Umarım yavas yavas azaltarak sifir atiga gecebilirim =/
Hele o bebek bezleri. Ormanda, parklarda, çöplerin kenarlarında her yerde görüyorum tam bir felaket. Klozetin içine ıslak mendil, bebek bezlerini atarak giderleri tıkayanlar da var. Yarım yemek, salata, ve kurumuş ekmekleri her zaman değerlendirebilirsiniz inanın gözlerime inanamadım yorumu okuyunca.
Bebeğiniz ve kendiniz için yıkanabilir ped/bez kullanabilirsiniz. Harikalar! Dünya genelinde 3 yaşına kadar bebek başına 4000-5000 tek kullanımlık bez kullanılıyor ve bu miktar yaklaşık 1 ton atığa eşit ne yazık ki. Çarşıya pazara giderken yıkanabilir bez torba kullanabilirsiniz. Ayrıca plastik, kağıt ve şişelerinizi geri dönüşüm kutularına atabilir. Bağlı bulunduğunuz belediyelerden geri dönüşüm kutusu talebinde bulunabilirsiniz. Ayrıca Cook marka çöp poşetleri 2 ayda doğada kendiliğinden yok oluyor ve patates nişastasından üretiliyor. Artan yemeklerinizi sokak hayvanlarına verebilir, kurumuş ekmeklerinizle de yumurtalı ekmek yapıp kahvaltılık kızartmalar yapabilirsiniz enfes oluyor. Değişim o kadar da zor değil emin olun! 🙂
Teşekkürler.
Doğada yok olan çöp poşetleri içine koyduğumuz çöpleri azaltmıyor maalesef.
Yapılan çalışmalarda bu poşetlerin ancak kompost ortamlarına atılırsa belirtilen şekilde çözündüğü kanıtlanmış. Çöp alanlarına yığıldığında diğer poşetlerden pek farkı kalmıyor.
Önemli olan çöpün kendisini azaltabilmek.
Bebek bezleriyle ilgili Avrupa’da farklı fikirler var. Eğer “ bez” kullanıyorsanız bunlarıi düzenli olarak yıkamanız gerekiyor ve bunu da hijyen sağlayabilmek için çok sıcak suyla ve deterjanla yapmanız gerekiyor. Ayrıca tam olarak steril olabilmesi için parçaları ütülemek gerekiyor. Bu sürecin sonucu da aslında doğaya aynı miktarda yüklenilmiş olduğundan geri dönüştürülebilir, sıkıştırılmış kağıttan yapılmış bezlerin kullanılmasını daha mantıklı buluyorlar.
Merhaba
Sıkıştırılmış kağıttan yapılmış bezlerde hiç bir plastik hammadde kullanılmıyor mu diye bir soru geliyor aklıma?
Sızdırmazlık için bu şart çünkü.
Aksine yıkanabilen bezlerde bu kısım da çok uzun süre kullanılabiliyor. Kullan-at hiçbir şeyin ekolojik olduğunu düşünmüyorum şahsen.
Bende atıksız yaşama yeni yeni başlayanlardanım plastik ve kağıt atıkları ayrı ayrı kaplara koyup atık toplayanlara veriyorum böylelikle diğer pis çöplerle karışmıyor sıfır atığs geçmem biraz zaman alıcak ama en azından minimuma geçebilirimbu günlerde doğal deterjanlara yöneldim gerçekten de bi çok doğal ürünle kimyasalsız temizlik yapmak mümkün